Varant mı Vadeli İşlem mi? Hangisini Tercih Etmeliyim?

Öncelikle vadeli piyasada işlem yapmıyorum ama vadeli işlemler ile varantların arasındaki farkı hep merak etmişimdir. Tüm farkları da tek bir videoda anlatmak herkesi bayar diye düşünüyorum ama temel noktayı konuşmak hepimiz için faydalı olur diye düşünüyorum.  Özellikle vadeli işlem piyasası ile ilgili yanlış bir şey söylersem düzeltmenizi de rica ederim.

Olay anlatmak için bir örnek üzerinden gitmek istiyorum.

Varsayalımlar:

• Bugün 1 Ocak ve Dolar/TL şu an da 5.30.
• Ben doların artacağını varsayıyorum.
• 28 Şubat vadeli kontrat mı alsam yoksa 28 Şubat’ta vadesi dolacak alım varantı mı alsam diye kararsız kaldım.

28 Şubatta ki kontratın maliyeti 5.5 olsun. Neden peki Dolar/TL şu an 5.30 iken benim maliyetim 5.50 TL oluyor. Sebep Dolar ile TL arasındaki faiz farkı. Örneğin yıllık TL faizi %23 ve yıllık Dolar faizi %3 olsun. Bu ikisinin faiz farkını alıyorlar ve bu faiz farkının 2 ay sonrasında kaç lira ettiğini buluyorlar. Aradaki farkı 0,2 TL çıkarsa, bu farkı bugünkü Dolar/TL üzerine ekliyorlar. Vadeli işlemde 1000 Dolar almak için 400 TL teminat yatırıyorum, bu da demek ki ben 1 Dolar için 0,4 TL maliyetim var. Yani ben 1 doları 40 kuruşa almış oluyorum.

28 Şubat vadesi dolacak alım varant alım-satım fiyatı 0,44-0,46 olsun. Bunun çarpanı 2 ise, esasında benim 1 dolar almak için ödediğim maliyet 0,23 kuruş.

Buraya kadar özetlemek gerekirse her iki tip işlemde bana 5. 50 dolar şansı veriyor. Fark vadeli işlem yükümlük veriyor ama varant hak veriyor.

Burada bir parantez açmak istiyorum. Bir şey sürekli yanlış anlaşılıyor varantlarla ilgili. Çünkü biri size bugün 0,46 kuruşa alım varant aldığınız zaman 28 Şubat tarihinde 5,50’den USDTRY alam hakkınız var deyince, siz de haklı olarak ben niye 28 Şubat’ta dolar alma hakkı alım ki, benim derdim para kazanmak diyorsunuz (varantı hedge amaçlı kullananlar farklı tabi). Bir sürü varant videosu ve yazısı var blogta. Kısa bir özet geçeyim. Alım varantlarının fiyatı dayanak varlık (burada USD oluyor, hisselerde Eregli, TCELL, SISE vs. oluyor. Altın, petrol, Euro vs. oluyor) fiyatı artınca artar (hangi varantı aldığınıza göre ne kadar kazanacağınız değişir. Onunla da ilgili blogta yazı ve video var). Yani 1 Ocak’ta 5.30 olan USDTRY diyelim 5 Ocak’ta 5,50 TL oldu. Sizin varantınız fiyatı da dayanak varlık fiyatı arttığı için arttı, varsayalım 0,55 TL oldu. Siz isterseniz 5 Ocak’ta alım varantınızı 0,55 TL’ye satabilirsiniz, yani 28 Şubat’ı beklemek zorunda değilsiniz (bekleyince ne olduğunu yine yazı ve videolarda anlattım blogta). Açtığım parantez kapandı.

Şimdi gelin kıyaslayalım:

Vadeli işlem tercih edersem 0,4 Kuruşa ben doları 5,50’den aldım. Varantta ise alma hakkı aldım (istersem almam). Dolar/TL düşerse ve ben pozisyonumu korumak istiyorsam vadeli işlemde kontratımı sürdürmek için cebimden para eklemek zorundayım. Varantta teminat olmadığı için işler kötü gitse bile teminat derdim yok. O zaman varantlar süpermiş! Yok değil, varantlar her gün değer kaybeder (örneğin günde %0,5, %2 gibi. Hangi varantı aldığınıza göre günlük değer kaybının göreceli az veya çok olacağı değişir).

Özetleyelim. Varsayalım siz 28 Şubat’a kadar elinizde ki vadeli kontratı ve varantı taşıdınız. Yani 1 Ocak’ta 1 USDTRY için vadeli kontratta 0,4 TL ve alım varantında 0,23 TL maliyet yaptınız.

Özetle Dolar/TL eğer düşerse, ben zarar ediyorum. Varantta çok az zarar ediyorum, vadelide fazla zarar ediyorum. Dolar/TL artarsa vadeli varanta göre birazcık daha fazla kar elde ediyorum. Diğer bir ifadeyle işler yolunda giderse (bugün 5.3 olan doları 5,5 veya daha fazla olacağını varsaydığımız durum) vadeli kontrat size daha fazla kazandırır, fakat işler terse giderse vadeli kontrat size daha fazla para kaybettirir (kontratı sürdürmek için teminat tamamlama yükümlülüğünüz olduğunuz için daha fazla maliyet katlanmak zorunda kalıyorsunuz).