Tahvil Faizi ve Borsa

Öncelikle biraz tahvil nedir, faizi nedir, nasıl hesaplanır gibi kavramlardan bahsetmek gerekiyor neden tahvil faizi yükseldiği zaman borsanın düştüğünü açıklamak için.

Basit olarak tahvil bir borçlanma aracıdır. Tahvili çıkaran diyor ki “bugün bana bu kadar borç verirsen ben de sana ileride şu kadar geri ödeme yaparım”. İşte bunun denmesine tahvil ihracı deniyor. Örneğin Hazine diyor ki bugün X TL bana borç verirsen ben sana 2 sene sonra Y TL geri ödeyeceğim. Eğer sen tahvil ihraç eden devlete ya özel sektör kuruluşuna güveniyorsan (yani borcunu ödeyeceğini düşünüyorsan) gidersin ve tahvili alırsın.

Tahvil faizi nasıl hesaplanıyor?

Önce süreci anlamakta fayda var. Ben sizden 100 TL borç istiyorum 1 sene sonra ödemek için. Siz de hesaplıyorsunuz ve bana bugün kaç lira borç vereceğinize karar veriyorsunuz. İşte sizin bugün verdiğiniz borç ile alacağınız para arasındaki oranda faizi belirliyor.

Tahvilin Güncel Fiyatı= Nominal Değer / (1+n)ⁱ

Tahvilin Güncel Fiyatı: Bugün tahvilin kaç liraya satıldığı

Nominal Değer: Tahvili elinizde tutarsanız vadesinde alacağınız para

i: Faiz

N: Süre

Somut bir örnek yapalım:

Bugün ben Ahmet’e diyorum ki, 1 yıl sonra sana 120 TL’ye ödeyeceğim, bunun için bana bugün kaç lira verirsin. Ahmet de hesaplıyor ve sana 97 TL veririm diyor. Formülde yerine koyalım

Tahvilin Güncel Fiyatı: 97 TL

Nominal Değer: 120 TL

N: 1 yıl

i: ?

97=120 (1+i)^¹. Bu denklemi çözünce tahvil faizi %23 çıkıyor.

Varsayalım piyasada faizler yükseliyor. Yani 1 sene sonra 120 TL ödemek için bana borç verenler artık 90 TL veriyor. Bu durumdan Ahmet rahatsız. 1 sene beklerse yine 120 TL’sini alacak ama Ahmet 97 TL vererek bu parayı alacakken başkaları 90 TL vererek 120 TL alıyor (Yani %33 faiz alıyor). Ahmet bu durumda elindeki tahvili satmak ister belki (yani nakit para cebinde olsun isteyebilir). Fakat Ahmet’in önünde problem var. Çünkü başkaları 120 TL için 90 TL vermeye razı. Yani başkaları diyor ki ben şu an %33 faiz alıyorum, sen de bana eğer makul fiyata sat ki ben yine aynı faizi alayım. Bu durumda Ahmet aldığı fiyatın daha ucuzuna satmak zorunda kalacak tahvili çünkü öbür türlü alıcı gelmiyor. Ahmet eğer beklemeyecek ve satacaksa tahvili 90 TL. Ahmet şu an 7 TL (97-90) zararda.

Eğer süreç tam tersi yönünde gelişseydi (örneğin %13’e gelseydi), yani tahvil faizleri düşseydi Ahmet karda olacaktı. Çünkü Ahmet 1 sene sonra 120 TL almak için bugün 97 TL verirken, başkaları 120 TL almak için 106 TL vereceklerdi.

Peki niye arada faiz oluşuyor? Çünkü Ahmet bugün verdiği paranın 1 yıl sonra aynı alım gücüne sahip olmasını (demek ki enflasyon var) ve biraz da parasını kendisi kullanmayıp bana kullandırdığı için kar elde etmek istiyor. Bana güveniyorsa (benim borcuma sadık olduğumu, enflasyonun düşeceğine vs. özetle benim ekonomimin iyi gideceğine) düşük faiz ister, güvenmiyorsa yüksek faiz. Şimdi neden tahvil faizi ile ekonomiye güven arasında ilişki olduğunda anlaşmışızdır sanırım.

Devam edelim!

Eğer tahvil faizi yükseliyorsa banka kredi faizleri de yükselecektir. Yani ev, taşıt, yatırım vs. kredilerinin de faizi yükselecektir. Bunlar yükselince tüketim için ya da yatırım için kredi alanlar sayısı da azalacaktır (parası olanda ne uğraşacağım yatırımla para mı bankaya koyarım paşa paşa faiziyle yaşarım diyecektir). Böyle olunca şirketler daha az yatırım yapacaklar yani teknolojilerini yenileyemeyecekler ve rakiplerine göre daha maliyetli üretim yapacaklar ya da şirketlerin ürünleri/hizmetleri daha az satın alınacaktır. Böyle olunca şirketlerin karlılıkları düşecektir. Karlılık düşmesi demekte hisse oyuncularına hisse sat demek olacaktır. Çünkü şirket kar elde etmiyor ya da az elde ediyor vs. Şimdi neden tahvil faizi ile endeks arasında ilişki olduğunda anlaşmışızdır sanırım.

Son bir not olarak, tahvilin faizi satılınca artar, alınınca düşer.

NOTLAR

- Kullandığım yöntem

CANSLIM

DARVAS

SWING

- Sıkça sorulan sorulara bakmak isterseniz: SSS

- Bloga destek olmak için ADBLOCKER gibi reklam engelleyici programları bu sitede kapatmanız ya da işlevsiz (disabled) hale getirmeniz yeterli olacaktır.

Resim bu adresten alınmıştır.