TCMB ve BIST

Faiz özetle; birinin parasının kullananın parasını kullandığı kişiye yaptığı ödemedir. TCMB enflasyonu kontrol etmek ve ya düşürmek için faizi arttırdığı zaman piyasayı sıkılaşır. Yani bankalar için parayı kullanma maliyetini artar. Doğal olarak banka kendi müşterisine para verirken daha fazla faiz ister. Yani müşteri de bankanın parasını kullanmak için daha fazla faiz veriyor.

Diğer bir ifadeyle, TCMB esasında BIST doğrudan bir etki etmiyor ama aldığı karar tüm kredileri etkiliyor (buna kredi kartı da dahil). Faiz artınca doğal olarak sokaktaki vatandaştan firmalara kadar her kesimin harcayacak ya da yatırım yapacak parası azalıyor bu azalınca da birikim, kar vs. de düşüyor. Böyle olunca da yatırımcılar hisse senedi almak yerine hisse satıyor. Kendine getiri getirecek başka enstrüman arıyor.

Ekonomi yavaşladığı zaman ise doğal olanı Merkez Bankası’nın faiz indirmesidir. Böyle olduğu zaman hem banka hem de banka müşterisi ödünç aldığı para için daha az bedel (faiz) ödüyor. Daha açık konuşmak gerekirse 100 TL borca 25 TL faiz vermek yerine; 10 TL veriyor örneğin. Arada kalan 15 TL ise tüketime, yatırıma vs. gidiyor.

Bizde ki durum ise daha karışık. Biz de ekonominin performansı aylardır aşağı gidiyor. Aşağı gittiği için de doğal olan TCMB’nin faiz indirmesi. Faiz indirdiği an, döviz daha yüksek faiz veren ve/veya daha güvenli bulduğu ülkeyi tercih ediyor. Bizim de döviz bazında dünyada borcumuz olduğu için biz de döviz azalmaya başlıyor. Döviz azalınca değeri artıyor. Döviz artınca doğal olarak fiyatlar artıyor. Fiyatlar artınca da enflasyon oluyor.

Biz de bu ara tüketim, yatırım vs. iyi gitmediği için yani ithalat yapmadığımız ve tüketmediğimiz; cari fazla verdiğimiz ve düşen enerji maliyetleri sebebiyle enflasyon artmıyor. Fakat yüksek dış borç ve enflasyon sebebiyle de bıçak sırtı gidiyoruz maalesef.

Geldiğimiz noktayı şöyle özetlemek mümkün (buradan sonrasını videoda anlatmaya çalıştım):

Sıkça sorulan sorulara bakmak isterseniz: SSS
Notlar
- Grafik “Matriks” kullanılarak çizlmiştir.

- Bloga destek olmak için ADBLOCKER gibi reklam engelleyici programları bu sitede kapatmanız ya da işlevsiz (disabled) hale getirmeniz yeterli olacaktır.