C=Current Quarterly Earnings (Son Üç Aylık Bilançodaki Hisse Başı Kar): Firmanın en son açıkladığı (son 3 aylık) bilançodaki hisse başına karın, bir önceki yılın aynı döneminde açıklanan bilançodaki hisse başı kardan fazla olması gerekiyor. Elbette akla gelen soru şu: Ne kadar fazla olması gerekiyor? Genel olarak kabul edilen (rule of thumb) oran %18-20 civarı (işin aslı ne kadar fazla o kadar iyi). Fakat enflasyon diye de bir gerçek var ülkemizde. Örneğin yıllık enflasyon %10 ise, hisse başına karın %28-30 civarında olması gerekiyor. Ayrıca firma son 3 çeyreğinde karlılığını arttırmışsa daha iyi olur. Hisse başına kar nasıl bulunur:
Dönem Net Kârı / Hisse Senedi Sayısı ya da çok kafa karıştırmaya gerek yok. Net Kar/Ödenmiş Sermaye diye de hesaplayabilirsiniz.
Not: Pek söylenmese de ben bir konuda dikkatinizi çekmek isterim. Daha sağlıklı bir analiz yapmak istiyorsanız, karın firmanın faaliyetlerinden kaynaklanmasına özen göstermeye çalışın. Yani bir seferlik gelirlerden (örneğin taşınmaz satışı) kaynaklanan artış da olabilir. Bu sebepten dolayı ben incelerken bilançodaki Dönem Net Karı yerine "Esas Faaliyetler Karı/Zararı" kalemini kullanıyorum.
A = Annual Earnings Increases (Karlılığın Yıllık Artışı): Son 3 yılda firmanın karı artmış olmalı. Yine "Esas Faaliyetler Karı/Zararı" kalemini aldım bilançodan. Siz sormadan ben yazım. Genel olarak kabul edilen (rule of thumb) oran en az %15-25 (işin aslı ne kadar fazla o kadar iyi). Yukarıda yaptığım uyarılar burada da geçerli.
N = New (Yeni): Ürün/Süreç/Organizasyon/Pazarlama yeniliği kast ediliyor. Burada dikkat etmeniz gereken bu yeniliğin (inovasyon) ticari anlamda kayda değer gelir getirmesi. Örneğin bir mobilyacının masanın köşesini 90 açıyla kesmek yerine oval kesmesi yeniliktir ama burada kast edilen yenilik değildir. Burada kast edilen yenilik IPod’dur örneğin ya da ilk defa piyasaya çek yat sunmaktır veya şubesiz bankacılık hizmetidir vs. Genelde Türkiye’de belirttiğim şekilde yenilik yapan firma sayısı az olduğu için bu maddeyi firmanın iş hacminde gelişme/artış yapacak şeyler diye de okuyabilirsiniz. Esasında bu madde Darvas’ın yönetim ile birebir uyumlu. Çünkü firmanın değerini arttıracak yenilik(ler) ve/veya şeyler firmanın hisse fiyatını yukarıya taşıyacaktır. Doğal olarak firmanın sahibi/ortakları vs. dışında kimse bu değişikliğin ne zaman olabileceği konusunda öngörü sahibi olamayacaktır. Bu durumda sizin hisseyi dipten alma şansınızı çok azalacaktır (tabi ben hisseyi alırım aylar/yıllarca beklerim demiyorsanız). Bir anlamda O’Neill’in mantığı ile Darvas’ın ya da swing stratejisinin mantığı aynı. Bir hissesi dipten alıp aylarca beklemek yerine tepedeyken al daha tepedeyken sat (bizim ülkemizdeki alışkanlıklara ters ama ben bu kurala bağlı kalırım).
S= Supply-Demand (Arz-Talep): O’Neill, firmanın dolaşımdaki pay sayısının ne kadar az ise o kadar iyi olacağını savunuyor. Diğer bir ifadeyle, firmanın dolaşımda olan hissesi 300 milyon pay ise, bu hissenin yükselmesi için çok fazla alım yapılması gerekir (blue chip firmalar). Buna karşılık dolaşımda 3-5 milyon payı olan bir firmanın hisseleri çok hızlı bir şekilde artabilir. Demand (talep) tarafı ise hacim ile ilgili. Fiyat artışı ile beraber gelen hacim artışı bize hisseye talep olduğunu göstermektedir.
L= Leader or Laggard (Lider veya Takipçi): Lider hisseler arasından seçim yapılması gerekmektedir. Bu hisseler endeks ve kendi sektöründeki diğer firmalardan daha iyi performans gösteren hisselerdir. Genelde nitel değerlendirme ile karar verilen bu kritere karar vermek için Göreceli Fiyat Gücü'ne (Relative Price Strength-RPS) bakabilirsiniz. O’Neill’e göre bu değerin en az 70 olması gerekmektedir.
I=Institutional Sponsorship (Kurumsal İlgi):Kurumsal fonlar (bizim için yabancı yatırımcıyı da eklemek gerekiyor) hisseyi alıyor olması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, büyük fonlar hissenin örneğin %70-80’nini aldıktan sonra hisseyi almamaktır. Çünkü bu tip hisseler popüler olduğu zamanda kötü bir haber gelirse, büyük oranda satışlar gelebilmektedir. O’Neill’e göre hisseye 3-10 arasında büyük kurumsal yatırımcının ilgi duyması gerekmektedir. Esasında burada belirtilen hisseye ilgi duyan kurumsal yatırımcı sayısının çeşitliliği ve fazlalığıdır. Hissedeki hareketliliği görmek için Accumulation/Distribution Rating kullanılabilir.
M= Market Direction (Piyasnın Yönü): Genel piyasa koşullarının iyi olması gerekmektedir. Esasında trend size piyasanın nasıl olduğunu söyleyecektir. Günlük, haftalık vs. fiyat ve hacim hareketlerine ya da Elliot dalga teorisine bakarak trendin hareketini (yukarı, yatay ve aşağı) görebilirisiniz. Elbette anormal durumları trend size söylemez. Örneğin Rus uçağının düşürülmesi ile ilgili trend sizi önceden uyaramaz. Temel kural endeksle savaşmamaktır. Endeks çok ciddi bir düşüş trendi içinde ise sizin seçtiğiniz hissenin değer kazanması o kadar da kolay olmayabilir.
Sizi herhangi bir hisseye yönlendirmemek için bu konuyla ilgili olarak geçmiş yıllara ait 2 örnek paylaşmak istiyorum. Böylece sanırım yukarıda anlattıkların daha anlaşılır olabilir.
TATGD
2015 senesinde firma yeni yapılanma içerisindeydi. Et işinden çıkıp, mevcutta faaliyet gösterdiği domates/salça işine ilaveten süt peynir işine girmişti. 2015/3 bilançosunda (açıklandığı tarihi ok ile gösterdim) karı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre 5 kattan fazla artmıştı (16.601.968 TL vs 2.917.741 TL). Hisse tüm zamanların zirvesini geçmişti (yatay çizgiyle gösterdim) ve hatta o zamanlar yabancıların en fazla aldığı hisselerden bir tanesiydi.
DEVA
Firma 2015/3 bilançosunda (açıklandığı tarihi ok ile gösterdim) 16.418.703 TL kar açıkladır (2014/3 1.063.496 TL) aynı gün hisse fiyatı zirvesini (yatay çizgi) geçti ve kısa süre içerisinde %50’den fazla değer kazandı.
Tabi hisseyi alınca bir zaman sonra satmak lazım. En azından ben evladiyelik yatırım yapmayı amaçlamıyorum. O’Neill’in altını çizdiği konu kar artışına bakarken mutlaka önceki çeyrekle kıyaslama yapılması ve momentuma dikkat edilmesi gerektiğidir. Sanırım bunu örnekle daha iyi açıklayabileceğim.
X firması 2015’in ilk çeyreğinde 10 milyon TL ve ikinci çeyreğinde 20 milyon TL kar açıkladığını varsayalım. X firması 2016’ın ilk çeyreğinde 20 milyon TL kar açıklarsa, bir önceki yılın ilk çeyreğine göre karını %100 arttırmış olacaktır. X firması 2016’nın ikinci çeyreğinde 30 milyon kar açıklarsa, geçen sen senenin aynı dönemine göre kar artışı %50’de olsa, 2016’nın ilk çeyreğinin artışı ile kıyaslandığında 2016’nın ikinci yarısında karlılık artışı %50 az olmuştur.
VESTL
Firma 2014/3 bilançosunda (açıklandığı zamanı grafikte 1 ile gösterdim) 48.795.000 TL kar açıkladı (2013/3 zararı 1.123.000 TL). Firma kısa süre içerisinde zirvesini geçti (yatay çizgi). 2014/6 bilançosu (açıklandığı zamanı grafikte 2 ile gösterdim) kar artışının hızlandığını gösterdi (125.180.000 TL kar, önceki dönem 62.945.000 TL zarar). 2014/9 bilançosunda (açıklandığı zamanı grafikte 3 ile gösterdim) ise 78.608.000 TL kar açıklanmıştı fakat bu çeyrekte bir önceki dönemle kıyaslandığı zaman yaklaşık 46 Milyon TL zarar edilmişti. Hisse bu tarihten itibaren değer kaybetmeye başladı. Burası CANSLIM’ın sat noktasıdır (Stop-Loss konusunda %7-8 diyor bu yöntem. Hisseyi 20 TL’ye aldıysanız yaklaşık 18.5 TL’ye kadar beklemenizi öneriyor. Stop-Loss bence hiç de kolay olmayan bir konu. Bu konu ile yazı yazmayı planlıyorum). Muhtemel yatırımcıların bir kısmı işlerin tekrar düzeleceğini düşünerek hisseyi satın aldılar. 2014/12’de (açıklandığı zamanı grafikte 4 ile gösterdim) firmanın karı 97.376.000 TL olarak açıklandı. Evet, kar edilmişti ama bu çeyreğin performans ilk iki çeyreğe göre oldukça kötüydü. Doğal olarak firmanın hisse fiyatları düştü. 2015/3 bilançosu yatırımcıların beklentilerinden daha olumsuz geldi ve firma 74.164.000 TL zarar beyan etti (açıklandığı zamanı grafikte 5 ile gösterdim).
Sözün özü, CANSLIM yöntemi, temel ve teknik analizi birleştiren bir yöntemdir. Elbette para karlı hisseleri takip etmektedir. Ben bir aksilik olmazsa bilanço açıklandığı zaman yatırım yapmayı planladığım hisseleri seçerim. Bunları da özetle belirlediğim zirve noktalarını geçtikleri zaman doğru zamanda almaya çalışırım. Darvas ile ilgili yazım bu konuda daha fazla bilgi verebilir bence. Bu konuda daha fazla yazmaya çalışacağım.
Not: Görseller, “Matriks” programı kullanılarak üretilmiştir.
canslım benim deyişimle TEMNİK ile ilintli yine çok yararlı ve bilgilendiric bir sayfa tşk tebrikler .. ama evladiyelikte ayrılıyoruz .. ben her yatırımcı çocuklarına hatta torunlarına da yatırım yapmasını öneriyorum .. örnekse TTRK ve TOAS"ı çocuklarına bırakmayı amaçlayan bir yatırımcı 20 yıl önce 5000er dolar karşılığı yatırım yapsaydı bugün çocuklar zengindi :)) slmlar bst aymn
YanıtlaSilMerhaba Bst Aym, çok teşekkür ederim güzel sözleriniz ve fikirleriniz için. Umarım diğer okuyanlar da beğenmiştir burada yazanları (tabi balık tutma niyetinde olanları kast ediyorum. Şurası destek burası köstek peşinde koşanları değil). Belki henüz çocuğum (dolayısıyla da torunum) olmadığı için sizinle farklı düşünüyorumdur. Syg.
YanıtlaSilBu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.
YanıtlaSilrsi değil IBD RS olacak. IBD RS in farkı, hisse fiyatını endekse göre kıyaslıyor. yani endeksin önünde mi gidiyor ona bakıyor. Hatta çoğu yatırımcı bu rakamın kendi sektöründe de endekse göre de 90-95 olmasını istiyor. 99 a kadar çıkıp uzun süre kalanlarda var.
YanıtlaSilayrıca annual , quarter earningse yeni bir kavram daha geldi. o dönemlerde satışlarında artmış olmasını istiyorlar. çünkü bazı firmaların satışlarının artmamasına rağmen sabit kıymet mal satışı ile birlikte eps lerini yükseltebiliyorlar. bu tuzağa düşmemek için satış artışlarıyla da teyit ediyorlar.
tabi bu yazıya amcaların en iyi formasyonu cup-handle ı eklemek gerekir. Handle iyi bir hacimle yani ortalamanın %40 üstünde hacimle kırarsa ve o günkü fiyat %5 den az artmışsa hemen alıyorlar yoksa gün sonuna kadar fiyatın düşüp düşmeyeceğine bakıyorlar. alımı da %100 mala girerek değil, ryan %50 yatırıyor ve buy point oluştukça %30 ve %20 olarak giriyor. bazıları 21 ema dan aşağıya %8 kırana kadar satmıyor bazılarıda partrick gibi 8 ema 21 i kırınca satıyor. ama kimse , ibd mantığına sahip hiç bir trader TRAILING STOP LOSS kullanmıyor. Hiç biri fiyatlar düştükçe alıp ortalama yapmaya çalışmıyor. Neredeyse hiçbiri bottom - fishing denemiyor, kimse fiyat dipte f/k düşük diye almıyor çünkü fk düşükse belkide bir nedeni vardır. bozuk mal ucuz diye alınmaz mantığı var , alıpta aylarca elinde taşıma durumu da var. hiç biri 10 usd altında hisselere bakmıyor, 10 usd nin altındaysa fiyat , demek ki mal bozuk , hatta bazıları fk nın min 20-70 arasında olmasını tercih ediyor. bizim gibi fk sı 2 miş çok ucuz gidip alayım demiyor. hiç biri likit olmayan dar tahtalara girmiyor, adam diyor ki düşerken satamayacaksam yani alıcı yoksa, kurumlar dışında 3-5 kişiysek o malın son alıcısı oluruz. yani bol hissesi olan şirketleri seçiyorlar bizim millet gibi toplam değeri 30-40 milyonluk hisseye girmiyorlar. anlayacağınız bist 250 -300 arasındaki hisselere bakıyorlar. hiç biri 1-2 hafta içerisine al sat yapmıyor. ortalama 12-18 ay tutuyorlar agresif olanları bile 6 aydan önce satmıyor. day tradinge girmiyorlar, kaldıraç kullanmıyolar, neredeyse hiç biri Short pozisyona girmiyor. neredeyse hiç biri al -tut-bekle yapmıyor. anlayacağınız bizim uzun vadeli yatırımcı dediklerimize adamlar Trader diyor. bizim trader dediklerimize adamlar intraday trader diyor.
çok iyi bir sistem bence , yazan arkadaşta güzel açıklamış . yatırımcı bilinci kazandırmak için bende bir kaç cümle yazayım dedim.