Manipülasyondan Korunma

Borsa’dan para kazanmanın ilk kuralı bence oyunda kalmaktır. Bu sebepten dolayı bu yazıyı dikkatlice okumanızı tavsiye ederim. Burada yazılanları dikkate almayanlar için çekirgenin çok fazla zıplamayacağını düşünüyorum.

Küçük yatırımcı için daha sonra bu blogda defalarca açıklayacağım oynama stratejisi aşağıdaki temel varsayımlara dayanıyor:

• Hisse dikkat çekici bir artış gösterip bir süre dinlenmeli.
• Karlılığı artış göstermeli.
• Temel analizi sağlam olmalı.
• Günlük işlem hacmi belli bir meblağın üzerinde olmalı.
• Yabancı ve/veya kurumsal yatırımcıların ilgisini çekmeli (ya da onlar tarafından satın alınmalı).

Diğer taraftan manipülatörler tarafından kontrol edilen, mali tabloları iç açmayan, likiditesi düşük hisselere eğer bu blogda anlatılan yöntemi uygularsanız, gerçekten ciddi manada zarar edebilirsiniz. Ne kadar ekran başında olursanız olun, siz daha ne olduğunu anlamadan hisse fiyatı şelale gibi aşağıya akabilir. Bu tip hisselerin hareketliliği çok fazladır ve getiri/risk oranı çoğu zaman küçük yatırımcının aleyhine işleyecektir.

Borsa ile ilgili web sitelerine ya da sosyal medya paylaşımlarına bakarsanız genelde küçük yatırımcının BİST-100 hisselerinden kar elde edilemeyeceğini düşündüğünü görürsünüz. 

Bence bu kişiler ya hiç spekülatörün oyununa gelmemişler ya da Edvin Lefevre’un “Bir Borsa Spekülatörünün Anıları” adlı kitabını okumamışlardır. Bu kitabın neden bahsettiğinden önce kitabın tanıtım bülteninde yazanları paylaşmak istedim:

" Çağımızın en iyi otuz borsacısıyla görüşmeler sırasında hepsine sorduğum ortak bazı sorular oldu. Bu sorulardan biri şuydu: Özellikle yararlı bulduğunuz ve borsacı adaylarına önerebileceğiniz kitaplar var mı? bu soruya aldığım yanıt hep "Bir Borsa Spekülatörünün Anıları", yani yetmiş yıllık bir kitap oldu. Bugüne değin yazılmış en saygın finans kitaplarından biri."

-Jack D. Schwager Market Wizards'ın yazarı-

" Bir Borsa Spekülatörünün Anıları ilk kez yetmiş yıl önce basılmış olsa da sürü psikolojisi ve borsada zamanlama konularındaki saptamaları geçen yaz döviz piyasalarında yaşanan çılgınlığı açıklayacak kadar güncel."

-Worth Dergisi-

"Yatırım konusunda bugüne kadar yazılan en eğlenceli kitap."

- The Seattle Times-

" Bugüne kadar okuduğum en iyi kitap. Yanımda çalışanlara vermek üzere elimde her zaman birkaç nüsha bulundururum."

- Martin Zweig-

" Bu kitabı ilk kez yirmi yıl önce okumuştum. O zamandan beri defalarca yeniden okudum ama hala en sevdiğim kitaplardan biri."

-Kenneth L. Fisher, Forbes-

Kaynak: https://goo.gl/ZWqicR

En son söyleyeceğimi burada belirttim. Bence bu kitabı en kısa zamanda okuyun ve yukarıda temsili olarak gösterilen “Eyfel Kulesi Formasyonu”ndaki kişiler siz olmayın.

Livermore ne demiş (birebir almadım):

“Pazarlama bir sanattır ve manipülasyon da grafikler aracılığıyla pazarlama sanatıdır. Grafikler manipülatörlerin istediği hikayeyi anlatır. Ne kadar ikna edici olurlarsa pazarlama yapmak da o kadar kolaylaşır....

Manipülatörler tabi ki alıcılarını küçük yatırımcılar arasında ararlar. Çok fazla getiri elde etmek için …fazla risk alan kişilere yönelirler. …kolay para peşindeki bu kişiler kazandıklarında kendilerinin çok zeki olduklarını düşünürler, ancak kaybettiklerinde başkalarını manipülatörlükle suçlarlar...

Hisseler en yüksek noktaya çıkarılır ve fiyat düşerken satılır...

İlk adım hissenin yükselişe başlayacağını duyurmaktır. Bunu yapmanın en iyi yolu da hisseyi aktif ve güçlü hale getirmektir. Bir hissenin aktif olması günlük alım-satım yapanların en fazla istediği şeydir. Bu kişiler hacim gördüklerinde o hissede alım-satım yapmaya başlarlar. Bu kişiler aynı zamanda manipülatörün ilk müşterileridirler ve farkında olmadan manipülatörün hisseyi yukarı taşımasına yardımcı olmuş olurlar. … Hissede kendi başıma alım-satım yaparım ve hacim yükselince günlük alım-satım yapanlar gelir...

Hisse yükselmeye başladıktan sonra yavaş yavaş küçük yatırımcılar gelmeye başlar ve ben yavaş yavaş bu kişilere satmaya başlarım...Küçük yatırımcıların ilgisi azalınca hissenin yükselişi durur. Bunu fark eden günlük alım-satım yapan kişiler hisseyi satmaya başlarlar ve hissenin fiyatı düşmeye başlar. O noktada ben tekrar alıma başlarım ve hisseye destek olurum. Hisseye alım geldiğini fark eden günlük alım-satım yapan kişiler satmayı bırakıp almaya başlarlar ve hisse yeniden yükselmeye başlar...

Elden çıkarılmak istenen hisse mümkün olan en yüksek noktaya çıkarılır ve satılmaya başlanır. Bunu tekrar söylüyorum çünkü halk satışın hepsinin zirvede yapıldığını düşünür. Oysa hisselerin çok büyük kısmı hisse düşerken elden çıkarılır. Düşüş sırasında ne kadar fazla hisse satılabileceğine şaşırırsınız..."

Yukarıdaki grafikte hisse ucuzladı diye balıklama atlayan küçük yatırımcının davranışını beyaz kesikli çizgiyle çizilmiş dikdörtgenle gösterdim. Acaba o yatırımcılar elindeki hisseyi satmak için kaç ay beklemeyi planlıyorlar (kısa zamanda zengin olmak yerine) ya da onların canları ne kadar yanmıştır!

Sonuç olarak borsada hayatta kalmak isteyenler bence BİST 100 dışına eğer hissesini alacağı firmayı gerçekten biliniyorsa hiç bulaşmasın. BİST 100 belki ak sütten çıkmış kaşık değil belki ama geri kalanlarla kıyaslanınca çok daha az riskli. BİST 100 içinden seçim yaparken de yazının başında belirttiğim kurallara uyanlar bence kar etme şansı çok daha fazla.