Bugün 10.000 TL sahip olsam ne
yapmalıyım diye merak ettim. Bu siteden banka faizlerine baktım. Parayı TL bazlı 1
yıl için yatırırsam, seneye param net 11.394 TL oluyormuş.
Dedim ki dolar 4 TL olsun
ve benim de 2500 dolarım olsun. Bu siteye göre 1 yıl sonunda net kazancım 2.553 dolar
oluyor.
2 yıllık tahvil alsam, an
itibariyle 2 yıllık tahvil faizi 15.36 ve vadesine 365 gün kalmış olsa, bu
siteye göre ne kazancım 11.382 TL oluyor.
Yukarıdaki hesaplamaların
bakkal hesabı olduğunun farkındayım (para miktarı, süre, faiz oranı vs.ye göre
değiştiğinin farkındayım) ama fikir verdiği kesin.
Bizim borsaya bakalım (uzun
vadeciler muaf bu hikayeden). Mesela endeks bazında yaklaşık %12 gider miyiz
yukarı. Bu zor bir soru ama elimizdekilere bakalım. Dünya borsalarının eğer
göstergesi ABD borsaları ise 200 günlük ortalamadan uzaklaşmaya çalışıyor. Yazılıp
çizilenlere göre dünya büyümeye devam edecekmiş. Çin, ABD ve dünya iyileşme büyüme
devam ediyormuş (artan volatilite, faiz oranları ve ticaret savaşları
gerilimini unutmayın demişti IMF hatırlarsanız. Yani eskisi gibi değil durum
diyor).
Ufak bir not: Dallas
dizisinde (Trump) yeni bir gelişme daha var. “14 Nobel ödüllü olan 1.140
ekonomist…Donald Trump'a mektup yazarak 'ekonomik korumacılığı'nın ticarete
yönelik sert retorik uygulama olduğunu ve Trump'ın 1930'larda 'Büyük Buhran'a sürükleyen
ABD'nin yaptığı hataları tekrarladığını bildirdi."
Hatta ECB ve Japon Merkez
Bankası, FED’in yoluna girmedi hala (FED’de konuştuğumuz gibi 4 faiz artışı
bekliyorum ama yapması konusunda çekincem vardı. Sanırım bu simetrik enflasyon sözü
ortalığı dağıtacak şekilde faiz arttırmayacağım demek. Fakat bu yıl toplam 3
tane yapsa faiz %2.25-2.50 aralığında olacaktır sanırım). AB’de PMI biraz
sinyal veriyor ama battık gittik modunda değil (AB pazarı bizim için çok
önemli). Durum böyle sürerse ECB faiz pek bir şey yapmaz gibi. Bu da USDEUR’da
USD’ye yarayabilir. ABD 10 yıllıkları eğer ABD böyle büyümeye devam ederse
bence yükselir. Yani enflasyon %2 civarına gelirse olsa doğal olarak tahvil faizlerinin
de %3-3.5 arasına gelmesi gerekmez mi mantıken.
Bize gelelim. İşin iyi
tarafı bizde de büyüme rakamı ilk çeyrekte iyi gelecekmiş. Diğer taraftan enflasyon
bozuluyor, maalesef daha kötüsü beklentisi bozuluyor ve fiyatlama
davranışlarına yansıyor (cari açık, kur geçişkenliği, ithal girdilerin
maliyetindeki artış, para ve maliye politikalar ahenksizliği, enerji
maliyetlerindeki artış, faiz gibi zilyon tane hikaye ile açıklanan
yumurta-tavuk hikayesi). Umarım tekrar tek haneler bizim normaliniz olur. Haziran’da
FED ve TCMB’e var. Bir sene boyunca defalarca daha toplanacaklar ve kararlar
alacaklar. Merkez Bankaları’nın faizlerine bakmak isterseniz buraya tıklayabilirsiniz. Bu
arada aynı teşvik konusunda olduğu gibi Merkez Bankası’nın faizinin
sadeleşmesini de anlamıyorum. Belki bir süre psikolojik etkisi (güven verme)
olur ama sadeleşme dertleri ortadan nasıl kaldıracak bilmiyorum. Yani sadeleşme
sihirli çubuk değil ki sadeleştik deyince işler değişsin.
Bu arada TCMB’ye herkes
yükleniyor ama toplamda TÜFE’de kamunun doğrudan müdahale edebildiği oran yaklaşık %30’dur. Yani olay sadece TCMB
faiz artışı, maliye-para politikası uyumu da değil. Dolara talep, enerji
fiyatları, siyasi ilişkiler gibi konularda var enflasyonu belirleyen. Başka
türlü bakalım çekirdek enflasyon en son %12.24. Diğer bir ifadeyle müdahale
edilebilen alanda da enflasyon düşmüyor. Yeniden değerleme oranları da
enflasyonda artış beklentisini göstermiyordur umarım. (her sene bir sonraki
sene için kullanılacak oranı göstermektedir. 2018 senesi için %14.47).
Yıl
|
Oran
|
Yıl
|
Oran
|
1991
|
54.1
|
2005
|
9.8
|
1992
|
61.5
|
2006
|
7.8
|
1993
|
58.4
|
2007
|
7.2
|
1994
|
107.6
|
2008
|
12
|
1995
|
99.5
|
2009
|
2.2
|
1996
|
72.8
|
2010
|
7.7
|
1997
|
80.4
|
2011
|
10.26
|
1998
|
77.8
|
2012
|
7.8
|
1999
|
52.1
|
2013
|
3.93
|
2000
|
56
|
2014
|
10.11
|
2001
|
53.2
|
2105
|
5.48
|
2002
|
59
|
2016
|
3.83
|
2003
|
28.5
|
2017
|
14.47
|
2004
|
11.2
|
Diğer ekonomik verileri de
aşağıda yayınlayım. Bunları uzun uzun konuşsak bitmez. Değerlendirmesini siz
yaparsınız zaten fakat düşen PMI, kapasite kullanımı, tüketici güven endeksi enflasyonu
düşürücü etki yapabilir tabi aynı zamanda firma karlılıklarını da.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Esas konu seçim hepinizi
malumu. Ben ne düşündüğümü söyleyeyim. Elbette kim (hangi parti ya da partiler)
çoğunluk oyunu alır bilmiyorum ve zaten bu konun tartışılması gereken yer bu
blog değil bence. Üzerinde duracağım konu belirsizlik. Maddelemeye çalışayım:
- Kaç tur seçim olacak (24 Haziran-8 Temmuz)?
- Seçimin galibi hangi aday olacak?
- Meclis’te dağılım nasıl olacak?
- Başkanlık sisteminde aynı ve/veya farklı görüşteki taraflar arasında kurulacak olan sacayağının (başkan, bakanlar kurulu ve meclis) ayakları arasındaki ilişkisi nasıl olacak (daha önce hiç pratiğimiz yok)?
- Eğer meclis ve başkan arasında uyum olmaz ise tekrar seçim olcak mı?
- Eğer muhalefet kazanır ve muhalefetin istediği düzene dönülürse hükümet yapısı nasıl olacak?
- Martta yerel seçimlerin sonucu nasıl olacak?
Uzun zamandır teşvik paketi
vardı ne oldu diye konuşuyorduk. Sanırım gelmiş ya da gelmeye devam edecek. Yeni
alınan kararlar (emekliye ikramiye, stok affı, öğrenciye kupon, imar-inşaat
konusunda indirim, makine-teçhizatta KDV indirimi, amortisman oranı, kreş yardımı, alkollü içecekler
düzenlemesi, vergi, prim, ceza düzenlemeleri, yaşlı aylığı, öğrencilere af,
hazine arazileri, çay fiyatları vs.) var. Bunların olumlu olumsuz etkilerini
doğal olarak büyüme, bütçe ve enflasyon üzerinde göreceğiz.
Altına bakalım. Altın kendi
başına faiz veren bir enstrüman değil. Altında talep genellikle belirsizlik,
enflasyondan korunma, merkez bankalarının talebi gibi sebeplerle ortaya çıkıyor
(altın verisine buraya ücretsiz üye
olarak edinebilirsiniz). Aşağıda dünyadaki merkez bankalarının toplam rezervi
ve altın fiyatı ilişkisini gösteren grafik var.
Arz-talep dengesini
gösteren grafikte aşağıda.
Merkez bankaları altına an
itibariyle öyle aman aman bir talep göstermiyor. Talepte biraz artış ve arzda
biraz azalma var. En iyisi ABD 10 yıllıklar üzerinden bakalım. Grafiği aşağıda.
Genel olarak ters yönde hareket ediyorlar ama ara sıra paralel hareket
ettikleri de görülüyor.
Petrolü çok konuştuk. Saudi
Aramco ve İran meselesi var. Aramco doğal olarak petrol fiyatları yükselmişken
halka arz yapmak istiyor. Bu anlaşılır bir durum. Sanırım yılın 2. yarısında olacak.
İran konusu 12 Mayıs’ta. ABD-İran konusu var. Sadece petrol olarak görmüyorum bu
konuyu. İran, Rusya, Suriye, AB, Türkiye…gibi bir konu. Bildiğim kadarıyla AB
İran’ın yanında olmak istiyor (petrol arzı bozulmasın istiyor şimdilik). ABD
bastırıyor. ABD-AB tarafında ise en son gelişme 1 Haziran’a kadar muafiyet
sağlandığı. Burada güç savaşı var haliyle. Bu ara Hakan Atilla davası 7 Mayıs’ta (16 Mayıs'ta olabilirmiş) diye biliyorum.
Tabi işin bir de rahip, S-400, Suriye gibi ayakları var. Ayrıca seçim sürecine
girdiğimiz için yine AB ile yine gerginlik yaşamayız umarım.
Gelelim en başa. Mevcut
Enflasyon %10 olsun ve yılsonu enflasyonda %10 olsun (benim beklentim %12
civarında). Benim yukarıda yılsonu elime geçecek para %10 daha az değerli
olacağına göre yukarıdaki alternatifler içerisinde banka ve tahvil bana uzak şu
an için. Borsalar açısından ABD borsaları 200’den kurtulmak istiyor bizde de BIST
için belirsizliklerle dolu bir dönem var önümüzde (hatta 200 günlük ortalamanın
altına kırmış durumdayız). Petrolde yavaş yavaş karar zamanına geliyoruz (İran konusunu kast ediyorum).
Altında karar almamı sağlayacak bir hareket olmadı henüz. Döviz tarafında
piyasa son gün bir anda sakinleşti. Ezcümle borsada satış varantlarına devam
mı, petrolde alım varantına devam mı, döviz de alım varantına devam mı
sorularının cevabını bulmaya çalışıyorum. Mevcut hikayemi yoksa yeni hikayelere
geçiş mi olacak göreceğiz.
Yurtiçi yerleşiklerin döviz mevduatı
verilerin yayınlamaya başlamıştım. Veri az ama zamanla anlamlı hale gelecek.
- 7 Mayıs Hakan Atilla davası: Türkiye-ABD ilişkileri.
- 8 Mayıs Almanya: Sanayi Üretimi (Aylık) (Mar) ve Almanya Ticaret Dengesi (Mar): Almanya’da işler nasıl gidiyor. Borsa ve DXY etkisi olabilir.
- 8 Mayıs ABD: İş İmkanları ve Personel Değişim Oranı (JOLTS): ABD’de işler nasıl gidiyor.
- 9 Mayıs Çin: İhracat ve İthalat (Yıllık) (Nis) ve Ticaret Dengesi (USD) (Nis): Çin’de işler nasıl gidiyor. DXY aşağı yukarı etkisi olabilir.
- 9 Mayıs ABD: Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) (Aylık) (Nis): Borsa, tahvil ve DXY hareket olabilir.
- 9 Mayıs ABD: Ham Petrol Stokları
- 10 Mayıs İngiltere: Merkez Bankası (BoE) Faiz Oranı Kararı (May): Sterlin, DXY vs.
- 10 Mayıs ABD: Çekirdek Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) (Aylık) (Nis)
- 12 Mayıs ABD-İran-AB: Petrol, siyasi gerginlik vs.
- Veriler ve görseller
“Matriks” programı ve yukarıda kaynakları belirtilen web sayfalarından
faydalanarak üretilmiştir.
- İnceleme yöntemi ve genel
olarak kullandığım yaklaşımlar hakkında bilgi almak isterseniz lütfen
bakınız:
- Sıkça sorulan sorulara
bakmak isterseniz: SSS
- Bloga destek olmak
için ADBLOCKER gibi reklam engelleyici programları bu sitede
kapatmanız ya da işlevsiz (disabled) hale getirmeniz yeterli olacaktır.
Selam Sn Darvas,
YanıtlaSilKaleminize sağlık, teşekkürler
Alman Die Welt gazetesinin haberine dayandıralak
Türkiye ekonomisi üzerine yazılmış bir tahlil ilginizi çeker diyere
linkini atiyorum
https://odatv.com/turk-ekonomisi-secimden-once-mi-sonra-mi-cokecek-05051846.html
iyi günler dileğimle
Sinan
Merhaba Sinan Bey,
SilOncelikle ben tesekkur ederim okudugunuz ve paylasiminiz icin. Ne yalan soyleyim Arj-Tur haberlerini ben de bu ara okuyorum. Umuyorum ve istiyorum ki bu benzerlik bir yanilgidan ibaret olsun. Aksi halde bizi secim oncesi ve sonrasi cok zor gunler bekler ve olan yine hepimize olur:(
Tekrar tesekkur ederim emeginiz icin, iyi gunler.
Bütçe dengesi giderek bozuluyor... Enflasyon yaz aylarındaki düzeltmeyi kaale almayacaktır. Hükümet büyümeyi desteklemeye devam edecek o malum. Etkisi bize yol su olarak dönecek:) direkt müdahale edilebilen yüzde 30 u artı vergilerle yükseltiyorsun, enerji-petrol fiyatları malum. Merkez bankası ne yapsın. İyi temennileri var sadece. Müdahale edebileceği bi durum yok çünki. Bi taraftanda tepesine biniyorlar. Seçim sonrası ne olur yönetim bilinmez ama, 4 yıllık bi döneme giriyor olmamız ve son teşvikleri değerlendirebilirsek ülke olarak, yönetim olarak biyol katederiz. Bu arada zevk alarak okudum yazınızı. Teşekkür ederim.:)
YanıtlaSilYüksek büyüme diye kalan üçbeş kuruşuda toprağa gömmezse gelen yönetim, biraz yol alırız. Umudum var. Tabi kim kazanacak muamma. Velhasılı kelam; Temmuz ayına kadar ne desek boş darvas bey:) deniz bitti. Dikkatli ve doğru adım atmamız lazım ülkece.
YanıtlaSilMerhaba Omer Bey,
SilOncelikle ben de sizin yorumlarınız zevkle okudum açıkçası, ben tesekkur ederim esas.
Tesvikler umarim hayata gecer ve biraz rahatlariz. Orada ki tek sıkıntım bu yatırımları yapmak için firmalar uygun kredi bulabilecekler mi (tabi kendi kaynagiyla yapacak varsa ona bir şey diyemem).
Dışarda şartla zorlasiyor ama benim de umudum var (zaten onu kaybedince elde 1sey kalmiyor) Guzel ulkemizin en kisa zamanda cok daha iyi yerlere gelmesini cani gonulden istiyorum.
Muhtemelen secim furyasi bitene kadar borsadan nefret eden sayisinda bir artis olur:)
Ayne katılıyorum, çok nefret edip kaçan olacak malesef... Bankaların durum iyi görünüyor. Yada bana öyle geliyor. Uygun kredi bulamasalar da ellerini taşın altına koyacaklar artık. Onlara verilen teşviği millete çekiyoruz. Biraz zorlasa da kısa sürede açığı kapatırlar gibi geliyor. İhracata yönelik yatırım yapanları daha az etkiler. Nacizane düşüncem. Şu veya bu şekilde güzel günler gelecek İnşAllah tüm ülkemiz için.:)
YanıtlaSil